INTRODUCTION: Probably many wondered why empires despite all their peak of power, glory and expansion through historical practice all perish. Each Empire has its own flourishing, stagnation and disappearance, and no empire ever had, with total constant over the course of history both in its creation and in its functioning, through the system and through the reflection of the mentality …
Ⰿⱀⱁⰳⱆ ⱍⰵⱄⱅⱁ ⰲⱁ ⱄⰵⰽⱁⰺⰴⱀⰵⰲⱀⰻⱁⱅ ⰳⱁⰲⱁⱃ ⰳⰻ ⱆⱂⱁⱅⱃⰵⰱⱆⰲⰰⰿⰵ ⱅⰵⱃⰿⰻⱀⰻⱅⰵ ⰽⰰⰽⱁ «Ⰻⰴⰻⱁⱅ», «Ⰻⰴⰻⱁⱅⱄⰽⱁ» ⰻⰾⰻ «Ⰻⰴⰻⱁⱅⰻⰸⰰⰿ», ⰲⱁ ⱁⰱⰻⰴ ⰴⰰ ⱀⰰⰲⱃⰵⰴⰻⰿⰵ ⱀⰵⰽⱁⰳⱁ ⰽⱁⰳⰰ ⱄⰿⰵ ⰲⱁ ⰾⱆⱅ ⰴⰻⰺⰰⰾⱁⰳ ⰻ ⱄⱆⰴⰻⱃ ⱄⱁ ⱀⰵⰽⱁⰳⱁ, ⰻⰾⰻ ⱂⰰⰽ ⰽⱁⰳⰰ ⱄⰰⰽⰰⰿⰵ ⰸⰰ ⱀⰵⰽⱁⰳⱁ ⰴⰰ ⱂⱁⰺⰰⱄⱀⰻⰿⰵ ⰴⰵⰽⰰ ⱄⱁ ⱅⱁⰺ ⰻ ⱅⱁⰺ ⱀⰵⱎⱅⱁ ⱀⰵ ⰵ ⰲⱁ ⱃⰵⰴ. Ⱍⰵⱄⱅⰰⱅⰰ ⱆⱂⱁⱅⱃⰵⰱⰰ ⱀⰵ ⱄⰵⰽⱁⰳⰰⱎ, ⰴⱆⱃⰻ ⰻ ⱂⱁⰲⰵⰽⰵ ⱃⰵⱄⱁⱁⰴⰲⰵⱅⱀⱁ ⱄⱁⰴⰵⰺⱄⱅⰲⱆⰲⰰ ⱄⱁ ⱁⱀⰰ ⱎⱅⱁ ⰾⱆⰼⰵⱅⱁ ⱄⰰⰽⰰⰰⱅ ⰴⰰ ⰳⱁ ⱂⱁⰺⰰⱄⱀⰰⱅ ⱄⱁ ⱅⱁⰺ ⱅⰵⱃⰿⰻⱀ, ⰽⱁⰳⰰ ⰳⱁ ⱆⱂⱁⱅⱃⰵⰱⱆⰲⰰⰰⱅ, ⱁⰴⱀⱁⱄⱀⱁ ⰻⰿⰰⰰⱅ ⱀⰵⰽⱁⰺⰰ ⰴⱃⱆⰳⰰ ⱄⱁⱄⰵⰿ ⱀⰵⱅⱁⱍⱀⰰ ⰸⰰⰿⱁⱄⰾⰰ ⰸⰰ ⱅⱁⰰ ⱎⱅⱁ ⱂⱃⰵⱅⱄⱅⰰⰲⱆⰲⰰ ⱁⰲⱁⰺ ⱂⱁⰻⰿ ⰻ ⰸⰱⱁⱃ. Ⱁⰲⱁⰺ ⱂⱁⰻⰾ ⱂⱁⱅⰵⰽⱀⱆⰲⰰ ⱁⰴ Ⰻⰴⰻⱁⱄ, Ⰻⰴⰻⱁⱅⰰ ⰻ ⱅⱁⰺ ⱍⰻⱄⱅⱁ ⱁⰸⱀⰰⱍⱆⰲⰰ ⱂⱃⰻⰲⰰⱅⱀⱁ ⰾⰻⱌⰵ ⰻⰾⰻ ⱀⰵⱍⰻⰺⰰ ⱂⱃⰻⰲⰰⱅⱀⰰ ⱁⰴⱀⱁⱄⱀⱁ ⰾⰻⱍⱀⰰ ⱃⰰⰱⱁⱅⰰ, ⱄⱁ ⱎⱅⱁ ⰻⱄⱅⰻⱁⱅ ⱀⰰⱄⱅⰰⱀⱆⰲⰰ ⰸⰰ ⱁⱀⰻⰵ ⰾⱆⰼⰵ ⰽⱁⰻ ⱄⰵ ⰻⰳⱀⱁⱃⰰⱀⱅⱀⰻ ⰻ ⱀⰵ ⰳⰻ ⰻⱀⱅⰵⱃⰵⱄⰻⱃⰰⰰⱅ ⰲⱁ ⱁⱂⱎⱅⰻⱅⰵ ⱃⰰⰱⱁⱅⰻ ⰻⰾⰻ ⱃⰰⰱⱁⱅⰻ ⱁⰴ ⱁⱂⱎⱅ ⰻⱀⱅⰵⱃⰵⱄ, ⱄⱅⰻⰽⱀⱁ ⱁⱂⱃⰵⰴⰵⰾⱆⰲⰰⰺⰽⰻ ⱄⰵ ⰲⱁ ⱄⰲⱁⰺⱁⱅ ⰶⰻⰲⱁⱅ ⱄⰰⰿⱁ ⰸⰰ ⱃⰰⰱⱁⱅⰻⱅⰵ ⱁⰴ ⰾⰻⱍⰵⱀ ⰻⱀⱅⰵⱃⰵⱄ. Ⰴⰵⱀⰵⱄ ⰾⱆⰼⰵⱅⱁ ⱁⰲⱁⰺ ⰸⰱⱁⱃ ⰳⱁ ⱆⱂⱁⱅⱃⰵⰱⱆⰲⰰⰰⱅ ⰸⰰ ⰴⰰ ⱁⰸⱀⰰⱍⰰⱅ ⱀⰵⰽⱁⰻ ⰾⱆⰼⰵ ⰴⰵⰽⰰ ⱅⰻⰵ ⰿⰵⱀⱅⰰⰾⱀⱁ ⱄⰵ ⱀⰵⰴⱁⱃⰰⱄⱀⰰⱅⰻ ⰻⰾⰻ ⰿⰵⱀⱅⰰⰾⱀⱁ ⰸⰰⱁⱄⱅⰰⱀⰰⱅⰻ, ⱎⱅⱁ ⰲⱁ ⱄⰾⱆⱍⰰⰺⱁⱅ ⱄⱁ ⱂⱁⱍⰻⱄⱅⱁⱅⱁ ⰸⱀⰰⱍⰵⱀⰺⰵ ⱀⰰ ⰸⰱⱁⱃⱁⱅ ⰿⱁⰶⱀⱁ ⰵ ⱀⰵⰽⱁⰺ ⰴⰰ ⱀⰵ ⱂⱃⰵⱅⱄⱅⰰⰲⱆⰲⰰ ⰿⰵⱀⱅⰰⰾⱀⱁ ⰸⰰⱁⱄⱅⰰⱀⰰⱅ ⰻ ⱄⱁ ⰻⱀⱅⰵⰾⰵⰽⱅⱆⰰⰾⱀⰻⱁⱅ ⱃⰰⰸⰲⱁⰺ ⰴⰰ ⰵ ⱀⰰ ⰸⰰⰴⱁⰲⱁⰾⰻⱅⰵⰾⱀⱁ ⱀⰻⰲⱁ, ⱀⱁ ⱄⰵⱂⰰⰽ ⰴⰰ ⱂⱃⰵⱅⱄⱅⰰⰲⱆⰲⰰ ⰾⰻⱍⱀⱁⱄⱅ ⱄⱁ ⱄⱅⱃⱁⰳⱁ ⱁⱂⱃⰵⰴⰵⰾⰵⱀⰻ ⱄⱅⰰⰲⱁⰲⰻ ⰸⰰ ⱄⱁⱂⱄⱅⰲⰵⱀⰻⱁⱅ ⰾⰻⱍⰵⱀ ⰻⱀⱅⰵⱃⰵⱄ, ⰻⰳⱀⱁⱃⰻⱃⰰⰺⰽⰻ ⰳⱁ ⱁⱀⱁⰺ ⱁⱂⱎⱅⰵⱄⱅⰲⰵⱀⰻⱁⱅ. Ⰲⱂⱃⱁⱍⰵⰿ ⱅⰻⰵ ⰾⱆⰼⰵ ⰴⰵⱀⰵⱄ ⱂⱃⰵⱅⱄⱅⰰⰲⱆⰲⰰⰰⱅ ⰿⱀⱁⰸⰻⱀⱄⱅⰲⱁ ⰲⱁ ⱄⱂⱁⱃⰵⰴⰱⰰ ⱄⱁ ⱁⱀⰻⰵ ⰽⱁⰻ ⱃⰰⰸⰿⰻⱄⰾⱆⰲⰰⰰⱅ ⰻ ⱄⰵ ⰻⱀⱅⰵⱃⰵⱄⰻⱃⰰⰰⱅ ⰸⰰ ⱁⱂⱎⱅⱁⱅⱁ ⰴⱁⰱⱃⱁ.
Првин би сакал малку да се навратиме во зачетоците на „демократијата” (demos=народ, kratein=владеење, односно владеење на народот) Атина, V век пр. н.е., во не толку далечна историја ако го сметаме периодот кога човекот за прв пат почувствувал потреба (социолошка, биолошка, економска) односно егзистенцијална потреба за да живее и функционира во заедница. Првично ваквиот концепт на уредување на државата е основан од луѓе-филозофи (љубители на мудроста) и мислители, кои секако биле вклучени во политичкиот живот на тогашната античка Атина, и истите сметале дека оваа нова идеја е идеолошки сосема коректна односно применлива за подобрувањето на животот во заедницата, преку вклучувањето на сите граѓани во политичките процеси на едно општество и држава.
Демократијата како и сите други државни уредувања кои доаѓаат во примена подоцна во човечката цивилизација, првично „на лист” имала димензија на нова ера во организирање на државата, односно намалување на моќта на монарсите (од mono=еден и arkh=првенец), и „благородните владетели” – олигарси или луѓе кои со самото раѓање низ нивните вени течела „плавата крв” (наследна моќ по пат на крвно сродство) со што би се ставило крај на истата привилегија, односно дискриминација врз останатото население во заедницата. Демократијата како „идеологија” (затоа што дотогаш немала примена во ниту една држава) најпрвин ке им послужи на граѓаните во Англија и Франција во XVII век, на кои преку процес на граѓански крвави војни и насилно уривање на тогашните апсолутистички монархии, ке се изборат општествено-политички промени кои ке послужат за активно вклучување на обичниот граѓанин/државјанин во општествените процеси – во создавање на ткн. парламентарна/собраниска демократија.
The son of a doctor, Aristotle was born in the city of Stagira in Macedonia in the year 384 BC, and was educated at Plato’s Academy. When his mentor Plato died in 347 BC, the Macedonian went home and became the tutor of Alexander, the son of King Philip of Macedon. His pupil, who later gained the suffix ‘the Great’, was rather fond of his teacher, and is supposed to have said, “I am indebted to my father for living, but to my teacher for living well.”
Aristotle stayed at the court of Alexander until 335 BC, when he founded his own academy, the Lyceum, in Athens. He remained in Athens until 323 BC, when anti-Macedonian sentiments forced him to leave. “I will not allow the Athenians to sin twice against philosophy” he said, with reference to the execution of Socrates, and fled to the island of Chalcis, where he died a year later, in 322 BC.
Reading Aristotle is easier than you might think. Even those who are not able to read him in the original Greek(firstly known as “Koine” language) cannot fail to be enamoured by his enthusiasm. A fascinating thing about Aristotle’s Politika (in English normally translated as The Politics), for example, is the way this enormously erudite man got carried away in his lectures. For instance, Aristotle simply could not help telling his students about a certain Hippodamus, the son of Eryphon. That Fifth Century BC Athenian was “the first man not engaged in politics to speak on the subject of the best Constitution.” According to Aristotle, this first philosopher of politics was “somewhat eccentric in his general mode of life owing to his desire for distinction… [he] lived fussily, with a quantity of hair and expensive ornaments and a quantity of cheap clothes – not only in winter but also in the summer” (The Politics II, 1268a).
This is perhaps a glimpse of how entertaining Aristotle could be when he lectured in his Lyceum – how he could spellbind his audience with seemingly irrelevant but highly entertaining anecdotes. But his aside about Hippodamus also suggests that Aristotle – the founder of psychology, political science, logic, poetics, physics, biology, and many other disciplines – had a childlike joy in telling his audience about all he knew. No wonder Cicero (106-43 BC), the Roman statesman and philosopher, noted that Aristotle’s writings were veniet flumen orationis aureum fundens – “like a pouring out of gold” (Academia Priora, Book II). And yet we don’t even have Aristotelian treatises: his only surviving books are lecture notes.
Kada je 1999. godine arheolog i antropolog dr. Stašo Forebaher otkrio drevni ilirski hram u pećini Spila nadomak Orebića njegovo otkriće je privuklo veliku pozornost domaćih i stranih medija, među ostalima National Geographica i Discoveryja. Kad je kasnije među artefaktima iz Spila pronađen i puni krug zoodijaka sastavljen od krhotina slonovače, izazvalo je to nemalu enigmu, jer znanstvenici nikako da shvate i prihvate da drevni tzv. Iliri nisu bili skup nekih divljih domorodaca već uzvišena civilizacija kojoj vrhunac duhovnosti svakako nije bilo lupanje kašikama o lonce za vrijeme pomrčine.
Razlog zbog kojeg nisu preživjeli ilirski spisi, pa o Ilirima učimo od njihovih dušmana, je dvojak. Prvi je svakako taj da je društvena superstruktura antike bila prvenstveno duhovna i kao takva bila protiv linearnog i fonetskog pisanja stoga što takav način prenošenja znanja sam po sebi ne može ni blizu interpretirati božansku mudrost koja se uopće ne može linearno izraziti niti sabiti unutar ograničene, materijalističke logike ljudskog razuma. Dakle, čemu uopće pisati o božanskoj mudrosti van simboličkog jezika prostornih odnosa, Euklidske geometrije, matematičkih kodova i kozmičkih simbola, kad linearno, fonetsko, dijaboličko pisanje nije ništa drugo do pišanje po pravom znanju?
УВОД: Двадесети век је на измаку, ако би смо покушали да одредимо које појаве карактеришу ово историјско раздобље, спорт би свакако заузео посебно место. Спортски спектакли постали су најзначајније …
У савременом капитализму стварају се покрети све бројнијих хомосексуалаца који би по Марксовом „хуманизму-натурализму“ спадали у дегенерисану друштвеност и на тај начин у дегенерисану природност. Не ради се о „поремећеној“ биолошкој природи човека (човек је хетеросексуално биће и има органску предиспозицију за педерастију), већ о владајућим друштвеним односима и њима одговарајућим вредносним изазовима. Није реч о „болесном човеку“, већ о болесном друштву. Не треба, стога, лечити људе, већ треба створити „здраво друштво“ (Фром) у коме ће стасати здрави људи. Хомосексуалност је конкретна друштвена (историјска) појава која је условљена природом владајућег поретка. Она је облик у коме се појављује одређени вредносни систем који уређује односе између полова и као таква је конкретни вид друштвеног функционисања. Антички педерастички Ерос има битно другачију природу од капиталистички начин условљене хомосексуалности. Хомосексуална заједница данас један је од облика у коме се појављује на капиталистички начин дегенерисана друштвеност. Развој хомосексуалних односа одговара распаду породице као оплемењене природне заједнице и постајању брака економском заједницом. Хомосексуалне заједнице добијају легитимност „друштвености“ не у односу према породици као оплемењеној природној заједници, већ у односу према усамљеничком безнађу које ствара капитализам. Хомосексуална заједница је крајњи облик на капиталистички начин дегенерисане породице, а развој педерастије доприноси укидању могућности стварања породице као оплемењене природне заједнице. Истовремено, уништавајући човека као природно и људско биће капитализам уништава аутентичну друштвеност чиме стерилише Ерос и на тај начин уништава могућност биолошке репродукције друштва. „Репродукција друштва“ постала је сегмент деструктивне капиталистичке репродукције која се, као и све друге области живота, заснива на принципу „Паре не смрде!“. Вештачка оплодња, продаја семеног материјала, изнајмљивање материце, продаја деце – све су то легални и легитимни облици капиталистичке репродукције. Капитализам увлачи у своју егзистенцијалну и вредносну орбиту све погубније последице које производи дајући им институционални статус и стварајући од њих средство за свој развој.
ПОЛИТИЧКИОТ СТРАВ, ПОНИЖУВАЊЕТО И НАДЕЖТА ВО БЕЗБЕДНОСНИОТ ДИСКУРС НА МАКЕДОНИЈА
Францускиот геополитиколог Доминик Моизи пред неколку години ја презентираше тезата за тоа како емоциите ја обликуваат (меѓународната) политика. Според Моизи, во светот доминираат три емоции: надежта, понижувањето и стравот. Иако неговата теза се однесува на долгорочното геополитичко влијание на наведените емоционални блокови на глобализацијата, сепак, според мојата размисла, низ оваа теориско-методолошка матрица на Моизи можат да се мапираат политичко-партиски детерминираните и безбедносно релевантните емоционални обрасци на политички произведениот страв, односно политичкиот страв, на понижувањето и на надежта во земјава… Овие емоции се амалгамирани низ индикаторите изведени од развојот на внатрешните општествени состојби, надворешно-политичките определби, влијанијата од непосредното и поширокото опкружување и неговите, евентуално, инсталирани и присутни, „политичко-агентурни елементчиња” во земјава, никогаш до крај развиеното јавно мислење, политичко-партиските изјави, (не)скапите архитектонски (квази)стилови, (квази)уметничките продукции, и во врска со нив, (не)присуството на барем мнозинско генуино естетско доживување, итн…
Во блиска иднина ке има сериозен недостиг од квалитетна храна и вода, со можност во некои региони во светот да има нивен недостиг целосно како продукти!
Она што допридонело и ке придонесува до оваа состојба, во најголем удел учествува меркантилистичкиот поглед кон општествените економии, во кој за да се постигне што е можно поголема акумулација на паричен капитал, односно да се постигне што е поголем вишок на профит, дозволува и оправдува да се загрозува квалитетот на сите продукти кои се пласираат на пазарот, без разлика дали се основни за опстанокот на човечките битија.
Речиси секаде во светот каде што се изучува економијата на општ план, секогаш првин догмата налага да ги запознае поучуваните со овие два правци, ако не со нивната филозофија, барем со нивната терминологија и основачи, што е случај и пракса во македонската образовна догма. Но колку навистина се битни овие два правца, две филозофии и начини на размислувања, ке увидиме само кога подлабоко со помош на анализа ке ги разработиме.
Инспириран од еден разговор со мој роднина и пријател, воочивме еден проблем околу можностите кои им се пружаат на различните генерации. Овој проблем, всушност укажува на тоа дека прогресот околу можностите има граница до која може генерациите да одат.
